بنام خداوند
در جواب این سوال که آیا اصولا امکان ارزان شدن دلار به طبیعی هست یا خیر ؟ - باید عرض کنم - بله احتمالش صفر نیست - ولی اگر فرض کنیم قیمت دلار به طور طبیعی و واقعی بالا رفته باشد و به نوزده هزار تومان رسیده باشد - باید گفت پس پائین آمدن آن خطا بوده است - مگر اینکه بگویند رسیدن قیمت به نوزده هزار تومان خطا بوده - که در این صورت مدیریت بازار یعنی نهادی که بیش از 80% عرضه ارز در بازار را در اختیار دارد -مسئول است و شایسته است که به خطای خود که همانا عدم کنترل بازار است اذعان نموده و سعی کند - که آن خطا تکرار نشود - ولی اگر آن را هم خطا نمی داند و آن قیمت را برای آن مقطع صحیح ارزیابی می کند - خوب است توضیح دهد که چه اتفاقی در اقتصاد کشور رخ داد که آن قیمت های بالا بعد از گذاشتن اثر تورمی و روانی - با شتاب حدود 30% ارزان شد !
قیمت ارز تابع نرخ های تورم - بهره - حجم نقدینگی - نرخ بیکاری - دستمزد ها در یک کشور در مقایسه با کشور صاحب ارز مورد تسعیر می باشد - آیا هیچ یک از این موارد - در کشور ما تغیر مثبت نشان داد که باعث ارزانی شود ؟
و اگر بدون توجه به این عوامل قیمت پائین آمده - به معنای آن است که قیمت جدید مصنوعی بوده و فقط با ابزار هائی مثل تزریق بیش از تقاضا یا تبلیغ و تشویق به عرضه ارز صورت گرفته است - که این هم البته کاری غیر اقتصادی و نا صحیح و زیان آور و رانت زا - برای اقتصاد کشور خواهد بود .و هر چه قیمت مصنوعی تفاوت بیشتری با نرخ واقعی داشته باشد - صدمه آن برای اقتصاد کشور و در دراز مدت برای مردم بیشتر است .
راجع به تاثیر قیمت جهانی نفت بر نرخ ارز هم باید عرض کنم - افزایش و کاهش قیمت جهانی نفت البته بر درآمد های دولت ها اثر دارد ولی منطقا نباید روی قیمت ارز موثر باشد - مگر اینکه همانطور که گفتم دولتی بخواهد از این ابزار یعنی درآمد اضافه برای سرکوب موقت نرخ ارز و قیمت های دیگر استفاده کند که اگر اینطور باشد -همان بهتر که درآمدی نداشته باشد - تا نتواند با ایجاد نرخ های غیر واقعی و دادن علامت های غلط - بازار را منحرف و مردم را متضرر کند .
اگر صادرکنندگان غیر نفتی بتواند ارز حاصل از صادرات خود را با قیمت آزاد به بازار عرضه کند - و سیاست تک نرخی در کشور حاکم باشد و از دادن هر گونه ارز با هر عنوان با قیمت های غیر واقعی پرهیز شود - واردات و صادرات هم پوشانی خواهند کرد - صادر کننده هر ارزی که دریافت کند به صرافان مجاز می فروشد و صراف آنرا تبدیل بع ارز مورد تقاضای وارد کننده تبدیل کرده و به او می فروشد - بانک مرکزی وظیفه نظارتی خود را خواهد داشت و اداره مالیات هم از همه فعالان مالیات حقه را دریافت می کند - و کار ها با شفافیت سامان می گیرد - و آن وقت است که هر تحریمی بسیار کم اثر خواهد بود .
سیستم نیما هم به شرطی که از قیمت های بازار تبعیت کند می تواند بسیار مفید باشد ولی به نظر نمی رسد فعلا بورس در اقتصاد ایران نقش جدی داشته باشد .
سیاست فعلی دولت که صرفه جوئی شدید ارزی از طریق کنترل واردات است - اگر ادامه یابد احتمال دارد به فلج شدن بخش عمده ای از فعالیت های اقتصادی منجر شود .
این یادداشت با لینک ذیل قبلا توسط خبرگزاری بورس نیوز منتشر گردیده،
http://www.boursenews.ir/fa/news/183653
بنام خدا
وقتی قیمت ارز بالا می رود سوال میکنند که چرا بالا رفت - خوب جواب ساده است نرخ تورم و بهره در کشورما با کشورهای حوزه پول های قدرتمند فاصله ای جدی دارد افزایش حجم نقدینگی و دادن بهره های بالا توسط بانکها و البته عدم تامین ارز موردنیاز بازار توسط بانک مرکزی و سایر دارندگان ارز - از جمله دلایل بالا رفتن نرخ ارز است -
اما زمانی که قیمت ارز کاهش می یابد- دلیلش چه است ؟ در حالی که مطمئنا نرخ تورم و بهره درکشور - پائین تر از نرخ تورم و بهره در کشورهای حوزه پول های قدرتمند نیامده -حجم نقدینگی هم که کاهش نیافته - نرخ بیکاری هم که پائین نیامده - پس بجز تزریق حجم عظیمی از ارزهای بی زبان و عرضه بیش از تقاضا به بازار چه دلیل دیگری می ماند؟
حالا اگر این عرضه توسط مردم انجام شود که باید گفت که این حالت خوشبینانه است - مانعی ندارد - ولی وقتی بانک مرکزی برای کنترل بازار تزریق بیش از تقاضا را درپیش بگیرد - مسلما کاری غیر اقتصادی است - ولی از این خطرناک تر وقتی است که دیگران در بازار دخالت میکنند - و این دخالت کسانی است که از پایین آوردن قیمت ارز در ایران نیت خیری ندارند- یا نظرشان کسب سود های عجیب از به نوسان آوردن بازار است و یا دشمنان خارجی که آنها نظرشان از پایین آوردن قیمت ارز همانا جمع کردن مجدد فنر قیمت ارز و انباشته کردن انرژی تقاضاها است که در زمان مناسب دیگری به بهانه های سیاسی و غیرسیاسی اقدام به رها کردن فنر و بالا بردن ناگهانی قیمت کند تا با جهشی مجدد قیمت ها باردیگر مردم را دچار حیرت کنند و مسئولین اقتصادی را ناکارآمد و درمانده نشان دهند .
ملت ایران تجربه این گونه بازی ها با نرخ ارز توسط دشمنان را در گذشته هم داشتند اولین بار که من به یاد دارم بعداز اعلام آتش بس و پایان جنگ تحمیلی درسال ۶۷ بود- خوب به خاطر دارم که بدون هیچ علت مشخصی و تنها به بهانه پایان یافتن جنگ تحمیلی توسط دست های پیدا و پنهان در مدتی بسیار کوتاه قیمت دلار از بالای ۱۴۰ تومان به حدود ۵۰ تومان رسید و ظرف کمتر از یک سال باز به همان قیمت قبلی برگشت و البته همراه با نوسانات ویرانگر و تلاطمات مخرب و متاسفانه بانک مرکزی که باید با دخالت خود مانع بروز این نوسانات می شد تماشاچی و گاها استقبال کننده از کاهش مصنوعی قیمت ارز بود .
این اتفاق به نوعی دیگر هم درسال ۷۳ افتاد و دلارکه تا حدود 700 تومان بالا رفته بود و در حال افت به طور طبیعی بود با تصمیم های نادرست مقامات اقتصادی وقت به .حدود .۴۰۰ تومان رسید -که البته بعدا با کمتر شدن جو امنیتی باز به قیمت های واقعی یعنی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰تومان نزدیک شد.
در زمان دولت اصلاحات هم قیمت تا ۹۵۰ تومان رسید ولی با کنترل قیمت توسط دولت که البته هر چند که از نظر اصول اقتصادی درست نبود ولی حداقل همراه با تلاطمات رانتخوارانه هم نبود تا حدود ۸۰۰ تومان پائین آمد و این قیمت تا مهر ماه سال ۸۹ که صحبت از تحریم های ظالمانه مطرح شد ادامه داشت و این یعنی جمع شدن فنر قیمت ها که با آمدن تحریم ها در مهرماه سال ۸۹ باز فنر در رفت و قیمت ها ظرف دو سال بعدی تا 4000 تومان هم بالا رفت با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید متاسفانه باز هم سیاست نگه پایین نگه داشتن نرخ ارز به ضرب تزریق - به سیاست واقعی سازی و بالا بردن نرخ با شیب ملایم ترجیح داده شد .
امسال هم قیمت ها ازبالای ۱۹۰۰۰ تومان به کانال ۱۴۰۰۰ تومان و بعد هم فعلا به حدود ۱۲۰۰۰تومان کاهش یافته به نظر می رسد دلیلش تزریق از طرف دوستان غیرمتخصص و دشمنان آگاه باشد - مگراینکه ددوستانی که مشغول تزریق هستند بگویند حداقل تا یک سال می تواند قیمت ها را دراین حدود نگه دارند که با تفاوتی که بین نرخ تورم و بهره در کشور ما و کشورهای صاحب پول های قدرتمند وجود دارد - عملی به نظر نمی رسد.
این یاداشت با کمی تغیر در روزنامه آرمان امروز - روز یکشنبه 27 آبان 1397 به چاپ رسیده
بنام خدا
خبر رسید که دو تن از مهمترین فعالان عرصه سکه و ارز به جرم اخلال در نظام اقتصادی کشور اعدام شدند.
به هر حال انسان از سرنوشت شوم و عاقبت بد - برای هر کس که باشد متاسف می شود .
ولی بعد از خود میپرسد که آیا اگر نظام اقتصادی کشور از یک سلامت نسبی برخوردار بود آیا چنین سرنوشتی برای کسی ک در این عرصه فعالیت می کرد پیش می آمد؟
اقتصاد کشور که یک کشتی کاغذی و خانه عنکبوتی نیست که بشود به دست چند .... دلال بیچاره آنرا نابود کرد اقتصاد کشوری مثل ایران با اینهمه امکانات و مغزهای متفکر تولیدکنندگان کشاورزان صادرکنندگان بازرگانان و البته درآمدهای نفتی که نباید با دست های چند دلال (گیرم که با امکانات بسیار بالا) به تلاطم و خطر بیافتد.
مگر اینکه زمینه آن با تفکرات غیر اقتصادی توسط مدیران ناکارآمد فراهم شده باشد.
ببینید - وقتی خبر می رسد که در غزه چندین نفر توسط سربازان ارتش اسرائیل کشته و زخمی و تعدادی ساختمان خراب شده اند،در وهله اول به نظر می رسد که آن سرباز اسرائیلی که آن تیر را انداخته یا خلبان اسرائیلی که بمب را رها کرده مقصر و منفور است که البته اینگونه هم هست ولی بعد ذهن به این سو می رود که مقصر اصلی آن فرمانده ای است که این فرمان را صادر کرده،و اگر عمیق تر نگاه کنیم - می بینیم که مقصر اصلی تر آن دولتی است که این فرمانده جنایتکار را منصوب نموده .و باز میگوییم مقصر تر آن قدرت هائی هستند که این توانایی را برای آن دولت جنایتکار ایجاد نموده اند .
بنده نمی خواهم بگویم امثال این دوبنده خدا که اعدام شده اند هیچ تقصیری نداشته و معصوم بوده اند.ولی با عذر خواهی باید عرض کنم - حالا که قوه محترم قضائیه - کمر همت به برخورد جدی با مفاسد اقتصادی بسته - آیا بهتر نبود بجای چیدن شاخ برگ این شجره خبیثه - به برکندن ریشه های آن بپردازد ؟ آیا نباید از مسئولان اقتصادی کشور سوال شود که اصولا چرا سیاست های ارزی و اقتصادی شما به گونه ای بوده که اجازه ظهور و رشد رانت خواری و فساد را در بازار می داده ؟ چرا بستر رانت خواری فراهم بوده ،در سال های گذشته دلسوزان نظام و اقتصاددانان و کارشناسان بارها تذکر داده بودند که با چند نرخه کردن ارز و دادن توزیع ارز و سکه به دست چند دلال زمینه فساد را فراهم نکنید. بار ها گفته شده که چند نرخه بودن هر کالائی و بخصوص ارز به هر بهانه و هر نیتی - حتی خیرخواهانه - غلط و فساد آور است - بارها گفته شدکه مسئولان با رفع موانع ازسرراه فعالان بازار ارز اجازه دهند که تعداد بیشتری با گرفتن مجوز زیرنظر و با کنترل نهادهای قانونی به کارخود ادامه دهند
بارها اصرارشد که ازدادن رانت ارتباط و رانت اطلاع به عناصر خاص خودداری شود
متاسفانه برخی مسئولین - غیرمسئول با بی تفاوتی از کنار این سخنان گذشتند و کاررابه دست عناصر غیرمجاز دادند و آنها هم متاسفانه خود را ازهر گونه قید و بندی آزاد دیده وهر بلایی میخواستند بر سر اقتصاد کشور آوردند و الان هم نباید فقط دستی که ماشه را چکانده دیده شود و بقیه عناصری که درفراهم نموندن این بساط نقش های بسیار جدی داشته اند نادیده گرفته شوند .